Ղ. Աղայան լուսահաչ

Լուսնահաչ

_ Հայրի՛կ, ինչու՞ մեր Բողարը
Միշտ հաչում է լուսնի վրան.
Մի՞թե պայծառ լուսնյակը
Մեկ վնա՞ս է տալիս նրան:
_ Ո՛չ, որդյակ իմ, ոչ թե վնաս
Այլ լույս, միայն լույս է տալիս,
Իսկ շանն՝ իբրև գայլի ցեղի,
Լույսը գիշերը դուր չի գալիս:
Բայց լուսինը խոմ չգիտե՞,
Որ իր վրան հաչողներ կան, —
Նա լուռ ու մունջ՝ բակ բոլորած՝
Շարունակում է իր ճամփան:
Մենք էլ, որդյա՛կ, լուսնի նման
Պետք է լույս տանք մութ աշխարհին,
Եվ համարենք, թե չենք լսում
Մեզ վրա զուր հաչողներին:

Առաջադրանքներ՝

• Բանաստեղծությունից դուրս գրեք 13 գոյական, առանձնացրեք դրանց արմատները, հնարավորության դեպքում դրանցով նոր բառեր կազմեք:
• Հայրիկ- հայրական, Բոողար,  լուսին-լիալուսին, որդյակ, վնաս-անվնաս,  լույս-լուսամփոփ, շուն-շնաձուկ, գայլ-շնագայլ, ցեղ-ցեղակից, գիշեր-գիշերային, բակ-բակային, ճամփա-ճամփորդ, աշխարհ:
• Դուրս գրեք ուրիշի խոսքի երկու օրինակ և հերթով գրեք, թե ով ում  հետ է խոսում:
• _ Հայրի՛կ, ինչու՞ մեր Բողարը
  Միշտ հաչում է լուսնի վրան.
  Մի՞թե պայծառ լուսնյակը
  Մեկ վնա՞ս է տալիս նրան:
• Որդին հորը:
  _ Ո՛չ, որդյակ իմ, ոչ թե վնաս
  Այլ լույս, միայն լույս է տալիս,
  Իսկ շանն՝ իբրև գայլի ցեղի,
  Լույսը գիշերը դուր չի գալիս:
  Բայց լուսինը խոմ չգիտե՞,
  Որ իր վրան հաչողներ կան, —
  Նա լուռ ու մունջ՝ բակ բոլորած՝
  Շարունակում է իր ճամփան:
  Մենք էլ, որդյա՛կ, լուսնի նման
  Պետք է լույս տանք մութ աշխարհին,
  Եվ համարենք, թե չենք լսում
  Մեզ վրա զուր հաչողներին:
• Հայրը որդուն:
• Ուրիշ ի՞նչ կենդանիներ գիտեք, որ լուսնյակի հետ առնչություն ունեն: Գրեք դրանց  մասին:
• գայլը
• Գայլեր կաթնասունների դասի շնազգիների
• ընտանիքի ցեղ։ Գայլի էգը կոչվում է ճույռ։ Գայլերն ապրում են ոհմակներով։ Որսին մասնակցում են թե որձերը, թե ճույռերը։

  Մարմնի երկարությունը 105-160 սմ է, քաշը՝ 32- 50 կգ, հազվադեպ՝ մինչև 76 կգ։ Ապրում է տափաստաններում, հատկապես անասունների արոտատեղերում, անապատներում։ Մոխրագույն է, տունդրային գայլն ավելի բաց գույնի է, ձմռանը գրեթե սպիտակ, անտառայինը՝ մուգ, անապատայինը՝ գորշ շիկակարմիր։ Սնվում է վայրի և ընտանի սմբակավորներով, շներով, նապաստակներով, մանր կրծողներով։ Գայլերը ապրում են զույգերով, ուշ աշնանը և ձմռան սկզբին երբեմն շրջում ոհմակով։ Հղիությունը տևում է 62-65 օր, ունենում 3-13 ձագ։ Սկզբում կերակրում է կաթով, ստամոքսից ետ բերած ծամած մսով, ավելի ուշ՝ որսով։ Տափաստանային և անապատային գայլերը ապրում են փորած բներում, անտառայինները՝ որջերում, եղեգնուտներում, լեռնային վայրերում՝ քարանձավներում:

• Ձեր կարծիքով շան հաչոցն անհանգստացնո՞ւմ է լուսնյակին, պատասխանը հիմնավորեք:
• Ոչ, որովհետև լուսինը մեզանից հարյուրավոր կիլոմետրերով հեռու է և չի լսում շան հաչոցը:
• Ըստ ձեզ կարևո՞ր են բանաստեղծության վերջին չորս տողերը, բացատրեք դրանք:
• Այո կարևոր էին, որովհետև այնտեղ հայրը նկատի ուներ, որ վատ մարդկանց պետք է տանենք դեպի լավը, իսկ մեզ վատաբանողներին ուշադրություն չդարձնենք: